آشنايي كامل با همه قطعات سنتور

مضراب سنتور

۱- حلقه مضراب

حلقه مضراب محل گرفتن مضراب مي باشد. نحوي گرفتن بدين صورت است كه انگشت اشاره در داخل حلقه و انگشت شست در گودي پشت حلقه مضراب و سه انگشت ديگر چسبيده به هم زير حلقه مضراب قرار مي گيرند. آموزشگاه موسیقی در اصفهان کلیک کنید.

۲- ساق مضراب

قسمتي از مضراب است كه قسمت هاي حلقه مضراب و سر مضراب را به هم وصل مي نما يد .

۳- سر مضراب

آموزش سنتور در اصفهان قسمتي از مضراب است كه بر روي سيم هاي سنتور فرود مي آيد. بهترين مكان براي فرود آوردن مضرابها بر روي سنتور ، فاصله چهار سانتي متري خرك هاست . نكته قابل توجه آنكه سعي شود حتما از طريق حركت مُـچ، بر روي سيم ها ضربه فرود آوريم.

جنس مضراب ها معمولا از چوب گردو بوده و داراي اندازه هايي در حدود 22 سانتي متر مي باشند.

چسباندن نمد در سر مضراب ها نيز امري است متعارف كه اكثر نوازندگان آنرا بكار مي برند تا صداي سنتور دلنشين تر گردد.

خرك ها

ارتفاع خرك هاي سيم هاي سفيد 22 ميلي مترمي باشد طول شيار موجود روي خرك 17 ميلي متر و طول مفتول فلزي روي آن 16 ميلي متر مي باشد.

خركارتفاع خرك هاي سيم هاي زرد 20 ميلي مترمي باشد طول شيار موجود روي خرك 17 ميلي متر و طول مفتول فلزي روي آن 16 ميلي متر مي باشد.

خرك خركخرك ها ابزارهاي چوبي هستند كه براي قرار دادن سيم ها بر روي صفحه ي سنتور بكار مي روند. اندازه ي آنها براي سيم هاي زرد و سفيد متـفاوت است. شيار موجود بر روي خرك ها براي قرار گرفتن مفتول فلزي روي خرك است كه از روي هر خرك چه زرد و چه سفيد، چهار رشته سيم هم كوك و هم صدا عبور مي كند . فروشگاه سنتور در اصفهان

آچار كوك

آچار كوك ابزاري است فلزي كه به وسيله آن گوشي ها را به راست يا چپ مي چرخانند و بدين وسيله سنتور را با آن كوك مي كنند .

گوشي هاي سنتور

گوشي ها ، مفتول هاي ضخيم فلزي هستند كه براي تاباندن سيمهاي سنتور بكار مي روند . اين گوشي ها در سمت راست كلا ف سنتور قرار مي گيرند و به وسيله ي آچار كوك ، با چرخاندن آنها، سيمهاي سنتور را كوك مي كنند. اين گوشي ها در چها ر رديف طولي به صورت پشت سر هم قرار مي گيرند و سيم ها در منتها عليه سمت راست كلاف ، به اين گوشي ها ختم مي شوند. در زير تصوير هايي از گوشي هاي سنتور نشان داده شده است.

سيم گير سنتور

سيم گير ها در سمت چپ كلاف سنتور واقع شده اند. اين سيم گير ها دقيقا متناظر با گوشي هاي سمت راست كلاف اند. سيم ها در اين قسمت ، به صورت حلقه هاي منظم بر روي سيم گير ها قرار مي گيرند.

ساز سنتور

اجزا و سازمان كلي سنتور در شكل فوق نشان داده شده است

سنتور يكي از سازهاي اصيل ايراني است كه ساخت آن را به فيلسوف عـاليقـدر و موسيقيدان بزرگ قرن چهارم، ابونصرفارابي نسبت داده اند . از طرفي ديگر، شواهد و علائم بجاي مانده از نقاشي ها و حكاكي هاي موجود از دوره هاي آشوري و بابلي، تصوير هايي را نشان مي دهد كه در آن افراد ، آلاتي ذوزنقه شكل شبيه سنتور را كه به وسيله طناب يا نخي كه بدان متصل بوداز گردن آويخته و با آن مي نواختند. اين ساز خوش صدا و قديمي در اكثر كشورهاي دنيا نيز استفاده مي شود . جاذبه صداي سنتور فوق العاده است و هـر شنونده ايي را تحت تأثير قرار مي دهد . سنتور بر خلاف شكل ساده داراي ساختمان پر رمز و راز و پيچيده ايي است . سادگي شكل سنتور باعث شده تا افراد زيادي به ساختن آن روي بياورند. در اين بين شخصي مي تواند موفق باشد و به صداي واقعي سنتور دست پيدا كند كه به تاريخچه سنتور سازي توجه داشته باشد و از تجربه ها و ريشه هاي تاريخي آن استـفاده كند.

1- كلاف

سوراخ موجود در پايين كلاف براي انتقال صدا به بيرون و تسهيل حمل و نقل ايجاد مي شود

2- گوشي سنتور

3- سيم گير

4- صفحه روي سنتور

5- گل سنتور

گلهاي روي صفحه سنتور علاوه بر زيبايي سنتور ، جهت انتقال صدا به داخل بدنه و ايجاد رزونانس تعـبيه شده اند

6- شيطانك

دو قطعه چوب كه در سمت راست و چپ صفحه سنتور نصب مي شوند

7- مفتول سيمي روي شطانك

مفتول فلزي به ضخامت 5/1 ميلي متر كه بر روي شيطانك ها قرار مي گيرد و سيم ها در دو انتهاي صفحه با عـبوراز آنها به سيم گير ها و گوشي ها ختم مي شوند

8- خـرك

9- مفتول سيمي روي خرك

10- سيم هاي زرد

11- سيم هاي سفيد

12- سيم هاي سفيد پشت خرك

13- سيم هاي زرد پشت خرك

سيم هاي فوق قابل نواختن نمي باشند

بدنه كامل سنتور

بدنه يك سنتور به عنوان شالوده اصلي سنتور مي باشد كه با چسباندن صفحه هاي رو و زير كلا ف شكل مي گيرد. دقت در ساخت صحيح بدنه و استفاده از چوبهاي مرغوب تأثير مستقيمي در صداي سنتور دارد. پلهاي موجود درون بدنه سنتور كه مابين صفحه هاي رو و زير قرار مي گيرد نيز تاثير زيادي دراستحكام ساختمان سنتور و صداي آن دارد. به طور كلي صرفنظر از صداي سنتور معيارهاي زير از اساسي ترين معيارهاي انتخاب يك سنتور خوب مي باشد.

معيارها

صاف و مسطح بودن صفحه رو وجود يك انحناي جزيي به سمت بيرون ، در مركز صفحه زير اندازه هاي دقيق اضلاع كلاف و ساير بخش هاي بدنه سنتور استفاده از چوب مرغوب و رنگ خوب

پل ها

پلها ابزارهاي چوبي استوانه اي شكل هستند كه مابين صفحه هاي رو و زير قرار مي گيرند و اين دو صفحه را بهم متصل مي كنند . ارتفاع اين پلها 5 سانتي متر و اندازه ضخامت آنها 1 سانتي متر مي باشد. پلها علاوه بر حفظ و نگهداري صفحه ها در برابر فشارهاي وارد شده در صدا دهي ساز نيز موثرند.

صفحه روي سنتور

صفحه روي سنتور ، صفحه ايي است صاف ومسطح با ضخامت شش ميلي متر كه بر روي آن دو گل زيبا نيز قرار دارد. گل هاي روي صفحه براي انتقال صدابه داخل جعـبه و ايجاد رزونانس مي باشند. صاف و مسطح بودن اين صفحه يكي از معـيارهاي انتخاب يك سنتور خوب است.

كلاف و صفحه زير سنتور

صفحه زير سنتور ، صفحه ايي است به ضخامت 5/7 ميلي متر كه كلا ف سنتور روي آن قرار مي گيرد و صفحه انحناي جزيي به سمت بيرون دارد.

كلاف

كلاف سنتور سل كوك

كلاف سنتور نخستين بخش از ساختمان سنتور است كه بر اساس نوع سنتور در ابعاد استاندارد ساخته مي شود. همانطور كه درشكل ملاحظه مي كنيد اين ابعاد به شرح زير ميباشند
سنتور سل كوك

ـ قاعـده بزرگ كلا ف 90 سانتي متر

ـ قاعـده كوچك كلا ف 36 سانتي متر

ـ ارتفاع كلا ف 27 سانتي متر

ـ قطر سوراخ موجود در پايين كلا ف 17 ميلي متر
سنتور لا كوك

ـ قاعـده بزرگ كلا ف 82 سانتي متر

ـ قاعـده كوچك كلا ف 33 سانتي متر

ـ ارتفاع كلا ف 26 سانتي متر

ـ قطر سوراخ موجود در پايين كلا ف 17 ميلي متر

پهناي هر يك از چهار قطعه چوب بكار رفته در ضلعهاي كلا ف در هر يك از دو نوع كلا ف ، پنج سانتي متر و ضخامت هر يك از آنها 18 ميلي متر مي باشد