پدر سنتور ایران چه کسی هست؟
کشور ایران در پیشینه و شناسنامه خود همواره نام و نشان اساتید برجسته و مطرح جهانی را به ثبت رسانیده است. رشته های مختلف موسیقی در ایران دارای استعدادهای بی نظیری بوده و هست که نام استاد فرامرز پایور در بین نابغه های موسیقی ایران دیده می شود. استاد سنتور در اصفهان
بیوگرافی استاد فرامرز پایور، پدر سنتور ایران
فرامرز پایور در ۲۱ بهمن سال ۱۳۱۱ در تهران چشم به جهان گشود.
وی موسیقی دان ؛ ردیف دان ؛ آهنگ ساز؛ مدرس ؛ نوازنده سنتور و محقق موسیقی ایرانی بود. همچنین چهره ماندگارو یکی از تأثیرگذارترینهای موسیقی ایرانی است که عنوان پدر سنتور ایران نیز دارا می باشد.
پدرش هنرمند نقاش و استاد زبان فرانسه در دانشگاه تهران و پدربزرگش مصورالدوله، نقاش چیرهدست دوره قاجار بود که با نواختن ویولن، سنتور و سهتار آشنایی داشت.
آغاز موسیقی
استاد فرامرز پایور در سن ۱۷ سالگی، آموزش موسیقی را نزد استاد ابوالحسن صبا آغاز کرد و همچنین از محضر استادانی چون عبدالله دوامی و نورعلی خان برومند بهره برد.
صبا که خود در دوره نوجوانی، سنتورنوازی را نزد علی اکبرخان شاهی و با تکنیکی متفاوت با روش خاندان سماعی فراگرفته بود، پس از مدتی معاشرت با حبیب سماعی، روش سنتورنوازی او را برتر از استاد پیشین خود یافت.
بنابراین با تلاش فراوان پارهای از بداهه نوازیهای وی را نتنویسی کرد. سپس تلاش کرد تا با آموزش روش صحیح سنتورنوازی به تعدادی از شاگردانش، از منسوخ شدن روش سنتورنوازی نزدیک به موازین هنری و زیباشناسی موسیقی دستگاهی ایران جلوگیری کند.
یکی از برجستهترین شاگردان استاد صبا بود
پایور، یکی از برجستهترین شاگردان استاد صبا شد و تا سال ۱۳۳۶ که استاد صبا درگذشت، از آموزشهای وی بهره برد.
هنگامى که فرامرز پایور برای فراگیری سنتور به کلاس درس استاد ابوالحسن صبا رفت، سه سال از درگذشت آخرین بازماندهٔ سنتورنوازان افسانهای از نسل قدیم، استاد حبیب سماعی، میگذشت.
در آموزشگاه موسیقی رادفر، فروش خرید سنتور در اصفهان سنتور مورد نظر خود را از میان برترین نمونه های یه مهر، دو مهر و سه مهر ویژه را با قیمتی مناسب و با اطمینان از اصل بودن آن انتخاب کنید خرید اینترنتی راهی سریع و آسان است که امکان سفارش کالای مورد نظر را با ضمانت کیفیت به شما می دهد.
شروع فعالیت در وزارت فرهنگ و هنر وقت
استاد فرامرز پایور از سال ۱۳۳۳، فعالیت خود را در وزارت فرهنگ و هنر وقت و از سال ۱۳۳۷ تدریس سنتور را در هنرستان عالی موسیقی ملی آغاز کرد. وی اولین سنتورنوازی بود که روى سنتور، نواسازى مىکرد و تنها در پى بداهه نوازی نبود. به بیان دیگر، فرامرز پایور اولین آهنگسازى بود که ساز تخصصى او، سنتور بود.
پایور در اجراهای گروهی خود با تعدادی از نخبگان موسیقی ایرانی مانند جلیل شهناز و هوشنگ ظریف (تار)، رحمتالله بدیعى و علی اصغر بهاری (کمانچه)، حسن ناهید و محمد موسوی (نی)، حسین تهرانی و محمد اسماعیلی (تنبک) همکاری کردهاست.
تشکیل گروه اساتید
در دههٔ ۱۳۶۰ به همراهی جلیل شهناز، علی اصغر بهاری، محمد موسوی و محمد اسماعیلی، «گروه اساتید» را تشکیل داد و سرپرستی، آهنگسازی و نوازندگی سنتور را در آن به عهده گرفت. این گروه، آثار ماندگاری با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری ارائه دادند.
استاد پایور به عنوان آهنگسازی تحصیل کرده که در نوازندگی سنتور به سبک و شیوه خاص خودش دست یافته بود هارمونی و کمپوزیسیون را در کلاس استاد بزرگ آن زمان، امانوئل ملیک اصلانیان آموخت.
در سال ۱۳۴۱ برای ادامه تحصیلات کلاسیک از طرف وزارت فرهنگ و هنر به انگلستان فرستاده شد. از دانشگاه کمبریج در زبان و ادبیات انگلیسی دانشنامه گرفت و در تمام این سالها تلاش فراوانی در جهت معرفی موسیقی ایرانی و سنتور به محافل علمی و هنری دنیا داشت.
بازگشت پایور از انگلستان، همزمان با آغاز برگزاری جشن های هنر شیراز بود. او همه ساله با گروه اساتید و گروه نوازندگان فرهنگ و هنر، نمونههای ارزندهای از آثار بزرگان موسیقی ملی و نیز آثار خود را در این جشنها اجرا مینمود.
پایور در سال ۱۳۴۷ از وزارت دارایی به وزارت آموزش و پرورش (سازمان مبارزه با بیسوادی) منتقل و در سال ۱۳۵۵ بازنشسته شد.
سبک و شیوه استاد فرامرز پایور
سبک نوازندگی استاد فرامرز پایور از همان ابتدا تا به حال، تقریبا ثابت مانده است و به همین جهت سبک و شیوه استاد فرامرز پایور را از دو بعد می توان بررسی کرد:
اول از بعد سنتورنوازی ایشان و دوم از بعد آهنگسازی.
نحوه سنتورنوازی پایور، سبک جدیدی است که کمی هم رنگ و لعاب سبک حبیب سماعی را به خود گرفته است و آن هم به دلیل تعلیمات استاد صبا بوده است.
البته استاد صبا در نوازندگی سنتور مهارت و چیره دستی حبیب را نداشت ولی توانست از نظر اطلاعات پایه ای و شناخت ردیف موسیقی کمکهای شایانی به استاد فرامرز پایور بنماید.
ویژگی خاص نوازندگی استاد پایور
چابکی و سرعت مضرابهای فرامرز پایور و در عین حال شمرده بودن ریزهایش (چنانکه معروف است که میگویند” در عین سرعت می توان تعداد ریزهایش را شمرد!”)، ویژگی خاص نوازندگی اوست.
دقت بالای استاد فرامرز پایور چنان است که به ندرت دیده شده که نتی را به اشتباه اجرا کند. نگهداری و تنظیم صحیح وزن قطعات در اجراهایش همیشه مورد توجه بوده است.
سر ضربها (آکسان ها) را به طور دقیق اجرا می کند و سرعت و تمپو قطعه تا پایان به خوبی حفظ می شود.
استفاده از درابهای زیبا و در عین حال مشکل (سه نت با فاصله)، و تکیه های پاکیزه، از تخصصهای استاد فرامرز پایور در نوازندگی است.
همینطور پاملخی ها و جفت مضرابهای غیر معمول و ابداعی اش، چنانکه چهارمضراب معروف اصفهان وی بدلیل برخورداری از تمام این ویژگیها، یکی از مشکل ترین و سنگین ترین چهارمضرابها برای سنتور محسوب می شود و یا قطعه «پژواک» که فرامرز پایور آن را در ریتم لنگ نوشته، در عین سختی از ملودی بسیار زیبایی نیز برخوردار است.
از دیگر ویژگیهای سنتورنوازی فرامرز پایور می توان به کم و زیاد کردن و یا خفه کردن مناسب و به موقع صدای سنتور اشاره کرد.
استفاده از از تمام اکتاوها و قابلیتهای سنتور
استاد فرامرز پایور هیچگاه در اجرای یک قطعه، خود را دربند یک اکتاو نمی کند و همیشه تا حد امکان از تمام اکتاوها و قابلیتهای سنتور استفاده می کند.
فرامرز پایور مهارت ویژه ای نیز در اجرای پاساژهای مشکل و جابجایی اکتاوها دارد.
علاوه بر اینها، استاد فرامرز پایور در قسمتهای آوازی قدرت بداهه نوازی بالایی نیز دارد و هیچ گاه بداهه نوازی هایش ملال آور و کسل کننده نیست و همینطور جواب آوازهایش، بسیار دقیق و حساب شده است که خود بسیار نیز روی این موضوع تاکید می کند.
جدا از تمام این ویژگیها استیل و فرم زیبای دستان و بدن فرامرز پایور در هنگام نوازندگی بسیار زیبا است.
بدون تردید، فرامرز پایور معرف بهترین استیل را در نوازندگی سنتور بوده است.
صاف نشستن پشت سنتور، تحرک کم بدنش حتی در موقع اجرای قطعات سنگین همگان را شیفته خود می کند.
سبک آهنگسازی
سبک آهنگسازی استاد فرامرز پایور نیز سبک جدیدی است که باید آن را از ۲ بعد بررسی کرد:
اول قطعاتی که فرامرز پایور مخصوص سنتور نوشته است و دوم قطعات مخصوص ارکستر.
در گذشت فرامرز پایور:
استاد فرامرز پایور در سال ۱۳۷۶ دچار سکته مغزی شد و از همان زمان کلیه فعالیتهای هنری وی متوقف شده و در منزل به سر می برد در سال ۱۳۸۶ و در آخرین تجلیلی که خانه موسیقی از وی کرد خواهر وی تندیس و لوح تقدیر را به نمایندگی از ایشان دریافت کرد.
سرانجام این استاد ارجمند در تاریخ ۱۸ آذر ۱۳۸۸ در بیمارستان شهید باهنر اقدسیه تهران به علت ایست قلبی و مشکل تنفسی درگذشت.