انتخاب و خرید گیتار، یکی از مهم‌ترین مراحل در مسیر یادگیری موسیقی است. گیتار اولین ساز بسیاری از هنرجویان است، چون هم صدای دلنشینی دارد، هم قابل‌حمل است، و هم می‌تواند در سبک‌های مختلفی استفاده شود.
بخش اول: شناخت انواع گیتار
قبل از خرید، باید بدانید دنبال چه نوع گیتاری هستید. هر نوع گیتار برای سبک خاصی مناسب است.
۱. گیتار کلاسیک (Classical Guitar)سیم‌ها از نایلون ساخته می‌شوند.صدایی نرم، گرم و لطیف دارد.دسته‌ی پهن‌تر دارد تا انگشت‌گذاری آسان‌تر شود.مناسب برای سبک‌های کلاسیک، فلامنکو و پاپ آرام.
برای هنرجویان مبتدی، مخصوصاً کودکان، انتخاب بسیار خوبی است چون فشار کمتری به انگشت‌ها وارد می‌کند.
۲. گیتار آکوستیک (Acoustic Guitar) سیم‌ها از فلز (استیل) هستند و صدایی بلند و درخشان‌تر دارند.برای سبک‌های پاپ، کانتری، راک و فولک بسیار پرطرفدار است.
بدنه بزرگ‌تری دارد و صدا بدون نیاز به آمپلی‌فایر پخش می‌شود.نسبت به کلاسیک، سیم‌ها سفت‌تر و نواختن کمی سخت‌تر است.
۳. گیتار الکتریک (Electric Guitar) سیم فلزی دارد، اما صدای آن از طریق پیکاپ و آمپلی‌فایر تقویت می‌شود.
صدای متنوع و قابل‌تنظیم دارد؛ از صدای آرام بلوز تا صدای خشن راک و متال.دسته باریک‌تر و نواختن ساده‌تر است.
مناسب برای کسانی است که می‌خواهند در سبک‌های مدرن و پرانرژی بنوازند.
بخش دوم: ویژگی‌های گیتار خوب
یک گیتار خوب باید سه ویژگی اصلی داشته باشد:
۱. صدای باکیفیت
۲. راحتی در نوازندگی
۳. کیفیت ساخت بالا
۱. کیفیت صدا:صدای گیتار مهم‌ترین عامل در انتخاب است.صدای گیتار باید شفاف، واضح و بدون نویز باشد.
وقتی هر سیم را آزاد (بدون فرت) می‌زنید، باید صدایی تمیز و طبیعی داشته باشد.
اگر صدای “گزگز” یا “زنگ” از فرت‌ها می‌شنوید، احتمالاً گردن گیتار تنظیم نیست یا کیفیت ساخت پایین است.
نکته مهم: در گیتارهای آکوستیک و کلاسیک، جنس چوب صفحه رویی (Top Wood) تأثیر زیادی روی صدا دارد.
چوب صنوبر (Spruce): صدای روشن و زنده، چوب ماهون (Mahogany): صدای گرم و عمیق، چوب رز‌وود (Rosewood): صدای پرطنین و متعادل.
اگر صفحه‌ی گیتار از چوب طبیعی “Solid” ساخته شده باشد، کیفیت و پایداری صدا بیشتر است نسبت به چوب‌های چندلایه (Laminate).
۲. راحتی در نوازندگی (خوش‌دستی):هر چقدر هم که گیتار صدای خوبی داشته باشد، اگر در دست راحت نباشد باعث خستگی می‌شود و تمرین را سخت می‌کند.
نکات کلیدی برای ارزیابی خوش‌دستی گیتار: دسته‌ی گیتار باید صاف باشد، نه خمیده.فاصله‌ی سیم‌ها از فرت‌ها (Action) نباید زیاد باشد.لبه‌های فرت‌ها باید صاف و نرم باشند.وزن گیتار باید متناسب با بدن شما باشد؛ نه خیلی سبک و نه سنگین. وقتی چند دقیقه گیتار را در آغوش می‌گیرید، باید احساس راحتی داشته باشید.
توصیه:هنگام خرید، چند آکورد ساده بزنید، صدای هر سیم را جداگانه گوش کنید، و ببینید آیا دستتان به راحتی روی دسته حرکت می‌کند یا نه.
۳. کیفیت ساخت و متریال: کیفیت ساخت گیتار روی عمر و دوام آن تأثیر مستقیم دارد.اتصالات بین گردن و بدنه باید محکم و بدون ترک باشد.رنگ و پرداخت (Finish) باید یکنواخت و بدون برآمدگی یا موج باشد.پیچ‌های کوک (Machine Heads) باید روان بچرخند و گیتار را در کوک نگه دارند.
اگر گیتار الکتریک است، پیکاپ‌ها و کلیدها را بررسی کنید تا نویز ندهند و صدای یکنواختی تولید کنند.
بخش سوم: بودجه و انتخاب برند
برخلاف تصور، برای شروع نیازی نیست گیتار خیلی گران بخرید.گیتار خوب لزوماً گران نیست؛ گیتاری است که صدای خوب، ساخت مناسب و راحتی در نوازندگی داشته باشد.
برندهای معتبر و امتحان‌شده:
Yamaha – دوام بالا و کیفیت ثابت (مدل‌های C40 و FG800 بسیار محبوب‌اند)
Fender – مخصوصاً سری CD-60 برای مبتدیان عالی است
Ibanez – برای کسانی که ظاهر مدرن و صدای شفاف می‌خواهند
Cort – کیفیت مناسب با قیمت اقتصادی
Harley Benton – اقتصادی اما با ارزش بالا
Taylor / Martin – برندهای حرفه‌ای با صدای فوق‌العاده
اگر مبتدی هستید، مدل‌های Yamaha C40 (کلاسیک) یا Fender CD-60S (آکوستیک) انتخاب‌هایی بسیار مطمئن هستند.
بخش چهارم: راهنمای خرید گیتار مرحله به مرحله
برای خرید موفق گیتار، مراحل زیر را دنبال کنید:تعیین نوع گیتار (کلاسیک، آکوستیک یا الکتریک)،تعیین بودجه،بررسی برندها و مدل‌ها در اینترنت،رفتن به فروشگاه موسیقی و تست چند مدل مختلف،گوش دادن به صدای گیتار و حس در دست گرفتن آن،بررسی دقیق ظاهر گیتار (ترک، خط، فرت‌ها، پیچ‌های کوک و گردن)،مشورت با مدرس یا نوازنده‌ی باتجربه،در صورتی که آنلاین خرید می‌کنید، حتماً از فروشگاه‌های معتبر استفاده کنید و مطمئن شوید امکان بازگشت کالا وجود دارد.
بخش پنجم: نکات تشخیص گیتار باکیفیت
گیتار را از جلو نگاه کنید تا مطمئن شوید گردن تاب ندارد.روی بدنه به‌آرامی ضربه بزنید، اگر صدایی خشک دارد احتمالاً چوب بی‌کیفیت است.سیم‌ها باید هم‌سطح و بدون لرزش اضافی باشند.اگر می‌توانید، از تیونر برای بررسی دقت کوک استفاده کنید.هیچ قسمت از گیتار نباید لق یا شل باشد.
نکات مهم برای مبتدیان:همیشه گیتاری بخرید که از نظر اندازه و راحتی مناسب شما باشد. برای کودکان، گیتارهای سایز کوچک‌تر وجود دارد (مثل ½ یا ¾).برای شروع، لازم نیست سراغ گیتار الکتریک گران‌قیمت بروید. ابتدا با کلاسیک یا آکوستیک شروع کنید تا تکنیک‌ها را یاد بگیرید.اگر تازه‌کار هستید، همراه گیتار تیونر، کیف، پیک و پایه گیتار هم تهیه کنید.حتماً گیتار خود را هر چند ماه یک‌بار تنظیم (Set-up) کنید تا همیشه خوش‌صدا بماند.
جمع‌بندی:
یک گیتار خوب سازی است که:صدای شفاف و طبیعی دارد،در دست شما راحت است،کیفیت ساخت مناسبی دارد،و شما را برای تمرین و نواختن مشتاق می‌کند.پیش از خرید، چند مدل را امتحان کنید، از مشورت مدرس استفاده کنید و عجله نداشته باشید.
به یاد داشته باشید:«گیتار خوب فقط سازی برای نواختن نیست، بلکه الهام‌بخشِ مسیر موسیقی شماست.»