چه تفاوتی بین سازهای بندیر و دف است؟
این دو ساز، هر دو در دسته‌ی سازهای کوبه‌ای قرار می‌گیرند، اما تفاوت‌های زیادی در صدا و نحوه‌ی نوازندگی آنها وجود دارد.
بندیر، در حقیقت یک ساز کوبه‌ای قابدار است و در ترکیه و کشورهای عربی استفاده می‌شود. آموزش دف در اصفهان این ساز فاقد سنج است و به جای آن از زه‌هایی که از روده حیوانات ساخته می‌شوند، استفاده می‌کند.
تفاوت بین سازهای بندیر و دف
این زه‌ها در قطر قاب ساز قرار داده می‌شوند و با ضربه زدن به پوست بندیر، صدای زنگ داری تولید می‌شود. بندیر از قابی چوبی و پوستی تشکیل شده است.
در مقابل، دف یک ساز کوبه‌ای است که در ایران و مناطق مختلفی از جهان استفاده می‌شود. دف نیز شباهتی به بندیر دارد، اما تفاوت‌هایی در ساختار و نحوه‌ی نوازندگی دارد.
دف دارای سنج است و در حالت نوازندگی، انگشتان دست راست بر لبه‌ی دف ضربه می‌زنند و دست چپ بر روی کناره‌ی دف. صدایی که از دف تولید می‌شود، بسیار شبیه به صدای ساز کوبه‌ای تار است.
با مطالعه‌ی این مطلب در آموزشگاه موسیقی رادفر، می‌توانید با جزئیات بیشتری درباره‌ی تفاوت‌ها و ویژگی‌های سازهای بندیر و دف آشنا شوید.
ساز بندیر، یک ساز موسیقی خاص است که در ترکیه و کشورهای عربی بکار گرفته می‌شود. این ساز دارای شباهتی با دف ایرانی است، با این تفاوت که بدون حلقه‌ها می‌باشد.
بندیر از خانواده سازهای کوبه‌ای با قاب است و در زبان ترکی استانبولی، به معنای “ساز کوبه‌ای با قاب بزرگ دستی” ترجمه می‌شود.
در مناطق شمالی آفریقا نیز به عنوان یک ساز سنتی شناخته می‌شود و در مناطقی همچون آفریقای شمالی، مصر باستان و بین‌النهرین مورد استفاده قرار می‌گیرد. همچنین، در مراسم‌های خاصی که توسط صوفی‌ها برگزار می‌شود، نیز بندیر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این ساز به دو صورت مختلف نواخته می‌شود. می‌توان آن را با دو دست یا بین دو پا روی زمین قرار داده و نواخت. همچنین، ممکن است مشابه دف را در آسمان بگیرید و با آن نواخته شود.
یکی از ویژگی‌های صوتی برجسته این ساز، صدای بمی غربالی است که تاثیر قابل توجهی در ایجاد فضایی پر از راز و رمز و همچنین احساسات معنوی دارد. در ایران نیز از بندیر به عنوان یک ساز محبوب استفاده می‌شود.
معرفی ساز بندیر
در مراسم صوفی، استفاده از موسیقی، ریتم، و حرکات موزون (رقص سماع) برای رسیدن به خودآگاهی و آگاهی از حقیقت، وجود دارد.
ساز بندیر، علی رغم عدم وجود سنج، از زه‌هایی که از روده حیوانات ساخته شده‌اند و در قطر قاب قرار داده شده‌اند، بهره می‌برد. وقتی با انگشتان یا کف دست به پوست بندیر ضربه می‌زنیم، صدای وزوزی تولید می‌شود.
مانند بسیاری از سازهای کوبه‌ای با قاب، بندیر هم از یک قاب چوبی تشکیل شده است که پوست بر روی آن کشیده شده است.
در قسمت تحتانی قاب این ساز، یک سوراخ کوچک وجود دارد که با قرار دادن انگشت شصت دست چپ در آن، به حفظ تعادل در هنگام نوازندگی کمک می‌کند. قطر قاب این ساز تقریباً بین ۳۵ تا ۴۰ سانتیمتر است.
همچنین، نسخه‌ای از بندیر در ایرلند وجود دارد که با نام بادران (Bodhrán) شناخته می‌شود و معمولاً با ضربه‌زدن به آن با چوب نواخته می‌شود.
قطر قاب بادران حدوداً بین ۳۵ تا ۶۰ سانتیمتر است. اما قطرهای ۴۰، ۴۵ و ۵۰ سانتیمتر رایج‌تر هستند و به نوازنده امکان می‌دهند توانایی‌های فنی خود را به نمایش بگذارد.
ساز بندیر شکلی شبیه به دف یا دایره دارد. اما با این تفاوت که فاقد سنج است و به جای آن، اغلب از یک یا چند زهی که از روده حیوانات تهیه شده استفاده می‌شود.
این زه‌ها برای ایجاد صدای زنگ دار در ساز بندیر جای داده شده‌اند. بندیر یک ساز کوبه‌ای با قاب است که از یک قاب چوبی و پوستی که روی آن کشیده شده است تشکیل شده است.
سازهای کوبه‌ای به سازهایی گفته می‌شود که با تکان دادن و ضربه زدن با دست، صدا تولید می‌کنند. در زبان ترکی استانبولی، واژه بندیر به معنای “ساز کوبه‌ای با قاب بزرگ دستی” است.
نحوه نواختن ساز بندیر
ساز بندیر در حالت عمودی و با قرار دادن انگشت شصت دست چپ در سوراخی که در قاب ساز قرار دارد، نواخته می‌شود. به همین ترتیب، با انگشت دیگر دست راست به لبه بندیر ضربه می‌زنند و دست راست را بر کنار و میان ساز حرکت می‌دهند.
صدای ضرباتی که بر کناره نواخته می‌شود، بسیار شبیه به ساز کوبه‌ای تار است که در مناطق خاورمیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
معرفی ساز دف
دف، یکی از سازهای کوبه‌ای در موسیقی ایرانی است. این ساز شامل یک حلقه چوبی با حلقه‌های فلزی آویزان و پوست نازک از پلاستیک، چرم یا پوست حیوانات است که بوسیله انگشتان و کف دست نواخته می‌شود.
دف در موسیقی ایرانی به عنوان یک ساز ضربی کوبه‌ای شبیه به دایره و بندیر است. با این حال، دف در اندازه بزرگتر و پهن‌تر است و بندیر کوچکتر و تیزتر است. در تولید دف، اندازه‌های دو چهارم، سه چهارم و چهار چهارم استفاده می‌شود.
یکی از گوشه‌های حلقه چوبی دف، یک سوراخ جهت نگه‌داشتن ساز در هنگام نوازندگی دارد. نوازنده انگشت شست خود را در این سوراخ قرار می‌دهد تا ساز را در حالت استوار نگه داشته و با سایر انگشتان دست‌های خود روی سطح پوستی دف می‌کوبد.
در حین نواختن، تکان‌های نوازنده باعث لرزش حلقه‌های آویزان در دف می‌شود و این لرزش همراه با کوبش پوستی صدایی شبیه به زنگ تولید می‌کند. صداهای تولید شده در این ساز بدون ارتفاع مشخصی است.
سخن پایانی
با بیانی متفاوت، ساز بندیر تا حد زیادی به ساز دف شبیه است، اما بدون حلقه می‌باشد و در موسیقی ترکیه و کشورهای عربی استفاده می‌شود.
بندیر از خانواده سازهای کوبه‌ای قابدار است و در مناطق شمال آفریقا به عنوان ساز سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ساز در سراسر آفریقای شمالی، مصر باستان و بین‌النهرین نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد
ساز دف در موسیقی ایرانی جایگاهی بسیار ویژه ای دارد و یکی از سازهای کوبه‌ای مورد استفاده در موسیقی ایرانی می باشد.
این ساز شامل یک حلقه چوبی است که به آن حلقه‌های فلزی آویخته شده و روی حلقه چوبی پوستی نازک از جنس پلاستیک، چرم یا پوست حیوانات کشیده شده است.
نوازندگان دف این ساز را با ضربه‌های انگشتان و کف دست نوازش می‌دهند. دف در دسته سازهای ضربی (کوبه‌ای) ایرانی قرار می‌گیرد و به صورت شبیه به دایره و بندیر است.
