انتخاب ساز، اولین قدم جدی در مسیر ورود به دنیای موسیقی است؛ قدمی که اگر درست برداشته شود، میتواند سالها انگیزه، عشق و پیشرفت را همراه هنرجو کند. خیلی از افراد آرزو دارند موسیقی یاد بگیرند، اما نمیدانند از کجا شروع کنند و چه سازی برای آنان مناسبتر است.
چرا انتخاب ساز مهمترین مرحله است؟
شروع موسیقی فقط انتخاب یک کلاس نیست؛ بلکه انتخاب یک مسیر طولانی است.
ساز شما در واقع “همسفر هنری” شماست. اگر انتخاب درست باشد:
یادگیری آسانتر و لذتبخشتر میشود،تمرین روزانه تبدیل به عادت دلچسب میشود،پیشرفت سریعتر شکل میگیرد
و مهمتر از همه: انگیزه در شما زنده میماند
اما اگر انتخاب اشتباه باشد:
تمرین سخت و خستهکننده میشود،انگیزه کم میشود،خیلیها پس از چند ماه موسیقی را رها میکنند،پس این مرحله ارزش آن را دارد که با دقت و آگاهی کامل انجام شود.
علاقه مهمتر از تمام معیارها
هیچ معیار تخصصی، هیچ سختی یا آسانی، هیچ قیمت ارزانی یا گرانی…به اندازه علاقه قلبی شما مهم نیست.
یکی از اشتباهات رایج هنرجویان این است که فکر میکنند:
ویولن سخت است،گیتار ساده است.
ساز ایرانی فقط برای سنتیزنهاست،ساز بادی برای هرکسی مناسب نیست.
در حالیکه تنها عامل ماندگاری، علاقه به صدای ساز است.
برای فهمیدن علاقهتان:موزیکهای مختلف گوش بدهید،صدای سازها را مقایسه کنید،ویدیوهای نوازندهها را ببینید،در آموزشگاه ساز را از نزدیک لمس کنیداگر با صدای یک ساز ارتباط احساسی پیدا کردید، همان ساز مناسب شماست.
انتخاب ساز بر اساس سبک موسیقی
موسیقی ایرانی
اگر عاشق موسیقی اصیل ایرانی هستید، سازهایی مثل:
تار (قدرت و تکنیک)
سهتار (لطافت و عرفانی بودن)
سنتور (صدای شفاف و خاص)
کمانچه (احساس عمیق)
نی (عاشقانه و روحانی)
تنبک و دف (ریتم اصیل ایرانی)
انتخابهای فوقالعادهای هستند.
موسیقی کلاسیک جهانی
اگر صدای سمفونیها، فیلمهای کلاسیک و موسیقی ارکسترال را دوست دارید:
ویولن
ویولا
ویولنسل
پیانو
فلوت کلیددار
برای شما مناسب است.
موسیقی پاپ، عاشقانه، مدرن
برای افرادی که موسیقی راحت، قابل اجرا و محبوب میخواهند:
گیتار کلاسیک
گیتار پاپ/آکوستیک
کیبورد
کالیمبا
عالی هستند
موسیقی انرژیزا و ریتمیک
اگر به ریتم و ضرب علاقه دارید:
درامز
تنبک
دف
پرکاشنهای مختلف
انتخاب مناسبی هستند.
شخصیت شما چه میگوید؟
روانشناسان موسیقی معتقدند تیپ شخصیتی به شدت روی انتخاب ساز اثر دارد.
مثالهای واقعی:
ویولن – برای افراد دقیق، آرام، حسّاس و صبور،کسی که عاشق احساسات عمیق موسیقی است، این ساز را رها نمیکند.
گیتار – برای افراد اجتماعی، خوشبرخورد و آزاد،گیتار ساز جمعهاست و معمولاً افراد راحت و اجتماعی آن را انتخاب میکنند.
پیانو – برای افراد منظم، آرام و علاقمند به هارمونی،پیانو ساز «تفکر» است. کسانی که ذهن تحلیلی دارند با این ساز هماهنگ میشوند.
درامز – برای افراد پرتحرک، هیجانی و سریع،کسانی که انرژی زیادی دارند معمولاً با درامز یا پرکاشن ارتباط میگیرند.
آواز – برای افراد بااحساس و عاشق ارتباط،کسانی که اعتمادبهنفس خوبی دارند و دوست دارند روی صحنه بدرخشند.
سن شما هیچ مانعی نیست!
کودکان (۴ تا ۱۰ سال)
بهترین سازها برای کودکان باید سبک، کوچک و خوشصدا باشند:
ویولن سایز کوچک
فلوت ریکوردر
کالیمبا
گیتار کودک
کیبورد
تنبک / دف کودک
نوجوانان (۱۰ تا ۱۸ سال)
بهترین دوران شروع موسیقی است. تقریباً هر سازی را میتوانند انتخاب کنند.
بزرگسالان (۱۸ تا ۶۵ سال)
این تصور غلط را دور بریزید که “بزرگ شدم دیر شده!”
اتفاقاً بزرگسالان تمرکز و درک بهتری دارند و سریعتر پیشرفت میکنند.
بودجه را واقع بینانه انتخاب کنید
هیچ لزومی ندارد از ابتدا ساز گرانقیمت بخرید؛اما ساز خیلی ارزان هم باعث ناامیدی میشود.
سازهای اقتصادی
مناسب برای شروع:
گیتار کلاسیک
فلوت ریکوردر
هارمونیکا
سهتار
دف / تنبک
سازهای میانقیمت
کیفیت بهتر:
ویولن
تار
کیبورد
سنتور مبتدی
سازهای گران
برای کسانیکه کاملاً جدی هستند:
کمانچه
درامز آکوستیک
پیانو آکوستیک
ساکسفون
سختترین و آسانترین سازها برای شروع
همه سازها سختیهای خودشان را دارند، اما زمان نتیجهگیری متفاوت است.
سازهای آسانتر برای گرفتن نتیجه سریع
گیتار کلاسیک
کیبورد / پیانو دیجیتال
فلوت ریکوردر
هارمونیکا
دف
سازهای چالشبرانگیزتر
ویولن
کمانچه
نی
سنتور
سازهای بادی حرفهای
پیانو آکوستیک (به دلیل هزینه)
این به معنای بهتر یا بدتر بودن نیست؛ فقط صبر بیشتری میخواهد.
از نزدیک با ساز ملاقات کنید
یکی از بهترین کارها:
ساز را در دست بگیرید
وزنش را حس کنید
با صدای طبیعی آشنا شوید
ببینید گرفتن آن برایتان راحت است یا نه
گاهی تنها ۵ دقیقه لمس یک ساز، تمام تردیدها را از بین میبرد.
اهمیت مشاوره با استاد
هیچکس به اندازه استاد موسیقی نمیتواند دقیق راهنمایی کند.
استاد میداند:
انگشتان شما برای چه سازی مناسب است پردهبندی برایتان سخت است یا نه
یا بهتر است از ساز سادهتر شروع کنید.
در آموزشگاه موسیقی، جلسه مشاوره به شما کمک میکند انتخابتان تضمینی باشد.
اشتباهات خطرناک هنگام انتخاب ساز
این موارد باعث انتخاب اشتباه میشود:
❌ خرید ساز فقط چون دوستانتان دارند
❌ توجه بیش از حد به سخت یا آسان بودن
❌ انتخاب ساز بیکیفیت و خیلی ارزان
❌ اجبار کودک به ساز خاص
❌ اعتماد به تبلیغات کاذب
❌ شروع با سازی که به آن علاقه ندارید
پرسشهای مهم قبل از خرید ساز
قبل از خرید، از خودتان بپرسید:
بیشتر به صدای کدام ساز علاقه دارم؟
چقدر زمان برای تمرین دارم؟
بودجه من چقدر است؟
برای چه سبکی ساز میخواهم؟
آیا در خانه امکان تمرین دارم؟
آیا شخصیت من با این ساز هماهنگ است؟
پاسخ این سؤالها مسیرتان را روشن میکند.
راهنمای انتخاب ساز برای افراد مختلف
برای کودک:ساز باید سبک، کوچک، قابلحمل و خوشصدا باشد.
برای نوجوان:توجه به علاقه و سبک بسیار مهم است. نوجوان معمولاً قلباً میداند چه میخواهد.
برای بزرگسال:بزرگسالان بهتر میتوانند سبک و مسیر دلخواهشان را تشخیص دهند.
هیچ محدودیتی ندارند.
برای سالمندان:سازهای آرام و سبک مثل سهتار، هارمونیکا، کالیمبا و کیبورد پیشنهاد میشود.
نتیجهگیری نهایی
انتخاب ساز یک تصمیم ساده نیست؛ بلکه انتخاب یک مسیر هنری است.
بهترین ساز: سازی است که عاشق صدایش باشید،با بودجه و شرایط زندگیتان هماهنگ باشد، بتوانید با آن تمرین مداوم داشته باشید.اگر با علاقه انتخاب کنید، موسیقی برایتان یک مسیر طولانی و لذتبخش خواهد شد.